Δευτέρα 17 Φεβρουαρίου 2014

Κυριακή 16 Φεβρουαρίου 2014

Κυβισμός

Καλλιτεχνικό κίνημα που παρουσιάστηκε στη Γαλλία κατά την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα, με πρωτοπόρους τους ζωγράφους Πάμπλο Πικάσσο (Pablo Picasso), Ζωρζ Μπράκ (Georges Braque), Χουάν Γκρί (Juan Gris) και Φερνάν Λεζέ (Fernand Leger). Ο όρος κυβισμός χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1908, όταν ο Ανρί Ματίς χαρακτήρισε τον πίνακα του Μπράκ «Σπίτια στο Εστάκ» σύνθεση μικρών κύβων.

 

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-C115/297/2077,7301/images/img12_4.jpg

Ο κυβισμός άρχισε το 1905-1906, όταν ο Πικάσσο εγκατέλειψε την προηγούμενη γαλάζια και ροζ ζωγραφική.  Τόσο ο Πικάσσο όσο και ο Μπράκ στράφηκαν προς τη ζωγραφική του Σεζάν και αναζήτησαν την εκφραστική τάξη και καθαρότητα που ο ίδιος ο Σεζάν είχε σαφώς προσδιορίσει σε ένα γράμμα προς τον φίλο του Εμίλ Μπερνάρ, ότι η φύση πρέπει να αποδίδεται με κυλίνδρους, σφαίρες και κώνους.


Πώλ Σεζάν "Λουόμενες"

Μια πρώτη φάση του κυβισμού, που ονομάζεται συνήθως αναλυτικός κυβισμός, ξεκίνησε από την πρόθεση του Σεζάν να υποβάλει την πραγματικότητα σε λογική ανάλυση, με σκοπό να αποκαλύψει την εσωτερική δομή της και όχι να παρουσιάσει την εξωτερική της εμφάνιση.



Ζώρζ Μπράκ "Μεγάλο γυμνό" (1907-8)


Η κυβιστική ζωγραφική του Πικάσσο επηρεάστηκε από την γλυπτική των αφρικανών, στην αναζήτηση της απλοποιήσεως και του σχηματισμού των μορφών, όπως αποδεικνύει και το περίφημο έργο του «Οι Δεσποινίδες της Αβινιόν» του 1907.


Από το 1907 έως το 1909, στα έργα του Πικάσσο και  του παρατηρείται περιορισμός του χρώματος, τάση της καταργήσεως της τρίτης διαστάσεως και της προβολής όλων των σημείων του αντικειμένου στη δισδιάστατη επιφάνεια του μουσαμά, σε τέτοιο τρόπο ώστε το πραγματικό αντικείμενο να παρουσιάζεται ταυτόχρονα από διάφορες οπτικές γωνίες.  Δραστική αναγωγή σε γεωμετρικά πρότυπα. Παραλείπονται οι λεπτομέρειες των πραγμάτων.

Πικάσσο "Βιολί και σταφύλια" (1912)

Ο Πικάσσο και ο Μπράκ προχώρησαν στη διάλυση του συμπαγούς των αντικειμένων. Οι όγκοι κομματιάζονται και σκορπίζονται. Δεν ξεχωρίζεις που σταματούν τα αντικείμενα και που αρχίζει ο χώρος. Το φόντο είναι αφηρημένο και δεν επιτρέπει προσανατολισμό. Στο χρώμα διαφαίνεται η τάση προς τη μονοχρωμία. Το μορφικό λεξιλόγιο περιορίζεται, υπάρχουν μόνο ευθείες και καμπύλες. Η ψευδαίσθηση χάνεται, τα αντικείμενα δεν αναγνωρίζονται και γίνονται διφορούμενα. Σε αυτή τη δεύτερη φάση, σημειώνεται μια αποφασιστική απομάκρυνση από τα πρότυπα της φυσικής πραγματικότητας. Αυτή είναι η λεγόμενη ερμητική περίοδος, που τα έργα γίνονται δυσανάγνωστα.

Από το 1912 ο σύνδεσμος με την εξωτερική πραγματικότητα που υπήρχε ακόμα στα αναλυτικά έργα άρχισε να χαλαρώνει και το κυβιστικό κίνημα να κατευθύνεται προς περισσότερο αφηρημένες εκφράσεις. Το θέμα του πίνακα δεν αναλυόταν πια στα συστατικά στοιχεία του, αλλά γινόταν απλή πρόφαση, που χρησιμοποιούσε ο καλλιτέχνης για να συνθέσει ένα σύνολο γραμμών και χρωμάτων συνεχώς και πιο ξένων προς την εξωτερική πραγματικότητα. Η νέα αυτή φάση άρχισε με την τοποθέτηση στους πίνακες πραγματικών αντικειμένων, όπως παιγνιόχαρτα, κουτιά από σπίρτα, κομμάτια υφασμάτων, ξύλου, εφημερίδων, γυαλιών, άμμου και άλλα. Η προσθήκη τέτοιων αντικειμένων του φυσικού κόσμου θα μπορούσε να θεωρηθεί σαν ρεαλιστική καλλιτεχνική πρόθεση. Με το collage ή το papier colle, ο πίνακας αποκτά αμεσότητα ενώ το αντικείμενο, που η καθιερωμένη αισθητική δεν του έδινε σημασία, ενσωματώνεται στα άλλα συμβατικά μέσα της ζωγραφικής.
 Αντίθετα συντέλεσε στην απομάκρυνση από την αντίληψη ότι το έργο τέχνης είναι απεικόνιση της εξωτερικής πραγματικότητας και οδήγησε στην ερμηνεία ότι το έργο τέχνης είναι αντικείμενο αυθύπαρκτο και ανεξάρτητο από τη φύση.  Ήταν η συνθετική φάση του κυβισμού (1912-1914).

Από το 1910 και άλλοι καλλιτέχνες άρχισαν να ενδιαφέρονται ζωηρά για τον κυβισμό. Από αυτούς δύο ζωγράφοι διακρίθηκαν για τον πρωτότυπο τόνο των έργων τους, ο Χουάν Γκρί (Juan Gris) και ο Φερνάν Λεζέ (Fernand Leger).
Ο Χουάν Γκρί κινείται κυρίως στο πλαίσιο του αναλυτικού κυβισμού, γνωστός και ως «ο πιο κυβιστής και από τους κυβιστές», ζωγράφισε μια εκπληκτική σειρά νεκρών φύσεων, όπου η μεγάλη γεωμετρική αυστηρότητα ταυτιζόταν με την ασκητική απάρνηση της απεικονίσεως των φυσικών φαινομένων. Το έργο του χαρακτηρίζεται από την έντονη αντίθεση φωτεινών και σκιασμένων μερών, που δίνουν την αίσθηση του ανάγλυφου.

Χουάν Γκρί "Νεκρή φύση" (1911)

Ο Λεζέ παρενέβαλλε στην κυβιστική θεματογραφία στοιχεία από τον σύγχρονο κόσμο, ιδιαίτερα από τον τομέα της μηχανής, σε τέτοιο σημείο ώστε και οι ίδιες οι ανθρώπινες μορφές να μετατρέπονται στους πίνακές του σε ένα είδος ρομπότ.

Φερνάν Λεζέ "Έξοδος  από την κρίση"
http://contramee.files.wordpress.com/2013/06/makr2.jpg

Πηγή: http://www.artmag.gr/art-history/art-history/item/886-cubism
Ενδιαφέροντες σύνδεσμοι: 


Βιβλιογραφία:

E.H. Gombrich, 1998, «Το χρονικό της Τέχνης», Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης
Εγκυκλοπαίδεια έγχρωμη «ΔΟΜΗ», Όλες οι γνώσεις για όλους, Τόμος 9ος 1975, Εκδόσεις «ΔΟΜΗ» Αθήναι
Εγκυκλοπαίδεια έγχρωμη «ΔΟΜΗ», Όλες οι γνώσεις για όλους, Τόμος 11ος 1975, Εκδόσεις «ΔΟΜΗ» Αθήναι
Άλκης Χαραλαμπίδης, 1993, «Η Τέχνη του Εικοστού Αιώνα», Τόμος 1ος, Εκδόσεις Επιστημονικών Βιβλίων και Περιοδικών


Σάββατο 15 Φεβρουαρίου 2014

Πάμπλο Πικάσο (Pablo Picasso)
Ο εκπατρισμένος Ισπανός ζωγράφος, γλύπτης, χαράκτης, κεραμίστας και σκηνογράφος Πάμπλο Πικάσο (Pablo Picasso) γεννήθηκε στην Μάλαγα της Ισπανίας στις 25 Οκτωβρίου του 1881 και πέθανε στο Μουζέν της Γαλλίας στις 8 Απριλίου του 1973.
Υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες του 20ου αιώνα και δημιουργός (μαζί με τον Ζωρζ Μπράκ) του Κυβισμού.
Το 1897 το έργο του «Επιστήμη και Συμπόνια», όπου για το πρόσωπο του γιατρού είχε ποζάρει ο πατέρας του, έτυχε διακρίσεως στην Έκθεση Καλών Τεχνών της Μαδρίτης.

Στο καφενείο «Οι Τέσσερις Γάτοι» (κατά τον Μαύρο Γάτο του Παρισιού), ο Πικάσο πραγματοποίησε την πρώτη του ατομική έκθεση στη Βαρκελώνη τον Φεβρουάριο του 1900.
Ξεκίνησε με τον συνάδελφό του, που μοιραζόταν το ίδιο εργαστήριο, Κάρλες Κασαχέμας, να κατακτήσει το Παρίσι, όπου ανακάλυψε το χρώμα-όχι τα μουντά χρώματα της ισπανικής παλέτας, αλλά το λαμπερό χρώμα- το χρώμα του Βαν Γκογκ. Χρησιμοποιώντας κάρβουνο, παστέλ, νερομπογιές και λάδια, ο Πικάσο αποτύπωσε την ζωή στη γαλλική πρωτεύουσα.

Εραστές στο δρόμο, (1900)

«Γαλάζια Περίοδος». 1901-1904, το γαλάζιο χρώμα κυριαρχούσε στους πίνακές του.
Η σούπα (1902)

Μόνιμη εγκατάσταση στο Παρίσι την άνοιξη του 1904.
Οι άνθρωποι του τσίρκου και οι σαλτιμπάγκοι έγιναν ένα θέμα που συμμεριζόταν με το νέο και σημαντικό φίλο του, τον ποιητή Γκιγιώμ Απολιναίρ. Για τον ποιητή όσο και για τον ζωγράφο, αυτοί οι ξεριζωμένοι περιπλανώμενοι θεατρίνοι θύμιζαν -κατά κάποιο τρόπο- τη θέση του καλλιτέχνη στη σύγχρονη κοινωνία.
Κορίτσι που ισορροπεί σε μπάλα (1905)

http://www.reproductionsart.com/img/Pablo_Picasso_PIP004.jpg

Ο ηθοποιός (1905)




Ο Πικάσο έκανε ειδικά αυτή την ταύτιση στο έργο του «Οικογένεια σαλτιμπάγκων» (1905), όπου ο ίδιος ενσαρκώνει τον αρλεκίνο και ο Απολιναίρ τον παλικαρά




Από τα τέλη του 1904 στροφή προς τον Κυβισμό
Γυναικείο κεφάλι (1909)




http://www.google.gr/imgres?imgrefurl=http%3A%2F%2Fwww.todayfocus.gr%2Ftag%2F%2525CE%252596%2525CF%252589%2525CE%2525B3%2525CF%252581%2525CE%2525B1%2525CF%252586%2525CE%2525B9%2525CE%2525BA%2525CE%2525AE.html&tbnid=lPBiaZ35mgvwaM:&docid=Li4Z9rurD72CzM&h=439&w=480

«Ρόδινη περίοδος»: 1904- 1906, κεραμικά χρώματα,  αποχρώσεις της σάρκας και γήινοι τόνοι, στην προσπάθειά του να προσεγγίσει τη γλυπτική μορφή.
«Δεσποινίδες της Αβινιόν» (1907)
Βίαιη απόδοση του γυναικείου σώματος & ζωγραφισμένα σα μάσκες πρόσωπα (επηρεασμένα από την σπουδή της αφρικανικής τέχνης).
Κυβισμός: Ο Πικάσο και ο Μπρακ δούλεψαν μαζί τα επόμενα χρόνια (1909-1912) και διαμόρφωσαν την τεχνοτροπία που έμελλε να γίνει γνωστή ως «Αναλυτικός Κυβισμός». Οι πρώιμοι κυβιστικοί πίνακες είχαν συχνά παρεξηγηθεί από κριτικούς και θεατές γιατί τους θεωρούσαν απλώς και μόνο γεωμετρική τέχνη. Εν τούτοις, οι ίδιοι οι ζωγράφοι πίστευαν ότι απεικόνιζαν ένα νέο είδος πραγματικότητας που έσπαζε τους δεσμούς με την αναγεννησιακή παράδοση, ιδιαίτερα στους τομείς της προοπτικής και της οπτικής απάτης. Έδειχναν, για παράδειγμα, πολλαπλές όψεις ενός αντικειμένου στον ίδιο πίνακα, για να δώσουν περισσότερες πληροφορίες από όσες θα μπορούσαν να περιληφθούν σε μία μοναδική, περιορισμένη άποψη.
Ο τύπος αυτός της ανάλυσης αρχίζει να χαρακτηρίζει το έργο του Πικάσο από το 1909, ιδίως στα τοπία που ζωγράφισε στη διάρκεια ενός ταξιδιού του στην Ισπανία εκείνο το καλοκαίρι
Πορτρέτο του Αμπρουάζ Βολάρ (1910)

Κολάζ: 1912-1914 ο Πικάσο και ο Μπρακ κολλούσαν πραγματικό χαρτί (papier colle) και άλλα υλικά (κολάζ) στους πίνακές τους. Νεκρές φύσεις και ενίοτε, κεφάλια ήταν τα κύρια θέματα τους.
Εξπρεσιονισμός: Η εικονογραφία της «Γκουέρνικα» (από την ομώνυμη βασική πόλη που βομβαρδίστηκε το 1937 από τους Φασίστες)-το ξεκοιλιασμένο άλογο, ο πεσμένος στρατιώτης και οι μητέρες που ουρλιάζουν με τα νεκρά μωρά (που απεικονίζουν την ταυρομαχία, τον πόλεμο και τα γυναικεία θύματα, αντίστοιχα)- χρησιμοποιήθηκε για να καταδικάσει την άσκοπη καταστροφή της ζωής, ενώ συγχρόνως ο ταύρος απεικόνιζε την ελπίδα συντριβής του αόρατου εισβολέα, του Φασισμού.

«Γυναίκας που κλαίει» (1937)



Ο «Πόλεμος» και η «Ειρήνη», δύο πανό που ζωγράφισε το 1952, για την διακόσμηση του Ναού της Ειρήνης, προσαρτημένου σε ένα παλιό παρεκκλήσι του Βαλωρίς, αντανακλούν την προσωπική του αισιοδοξία.


ΠΗΓΕΣ

ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΕΣ ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ
http://www.youtube.com/watch?v=tGOjNzOQZek